دیدار معنوی مثنوی

دیدار معنوی مثنوی ــ حکایت ملاقات فرستاده روم با خلیفه « عُمَر»

دیدار معنوی مثنوی حکایت ملاقات فرستادهٔ روم با «عُمَر» (بخش جهارم) در بخش های گذشته؛ مولانا بحث جبر و اختیار را مطرح کرد و دو موضوع ِ «وحی» و «معیّت با حق» را پیش کشید. اینک برای روشنگری بیشتر موقتا گفت و گوی فرستاده روم و عمر را کنار نهاده، به شیوهٔ اشاعره میان جبر و اختیار راه میانه را بر می گزیند . { توضیح آن که ابوالحسن اشعری با مطرح ساختن نظریهٔ «کَسب» سعی کرد میان جبر و اختیار راهی میانه نشان دهد.

ادامه مطلب

دیدار معنوی مثنوی ــ معانی «صورت»

دیدار معنوی مثنوی معانی«صورت» مقدمه واژهٔ «صورت»‌ مفاهیم مختلفی در آثار مولانا داردکه بازبینی آنها مبحثی دراز دامن ست از «صورت» در برابر «معنی» یعنی ظاهر در برابر باطن گرفته تا صورت در برابر مادّه ( اصل و مایهٔ اشیاء)که در اندیشهٔ فلسفی ارسطو مطرح شده است.پیش تر درحکایت «دژ هوش ربا» با تفسیر بیت یاد شده به تفصیل در بارهٔ «صورت» نوشته ام؛ اما دراین یادداشت کوتاه«صورت» از زاویهٔ دیگری مورد بازبینی قرار گرفته است : ***************** این واژه در لعتنامهٔ دهخدا

ادامه مطلب

دیدار معنوی مثنوی ــ حکایت ملاقات فرستادهٔ روم با خلیفهٔ مسلمانان « عُمَر»

دیدار معنوی مثنوی حکایت ملاقات فرستادهٔ روم با خلیفهٔ مسلمانان « عُمَر» (بخش سوم ) در این ابیات مولانا از موضوع وحی و جبر و اختیار سخن می گوید.( برگزیدهٔ ابیات از ۱۴۵۶به بعد) در تردّد* هر که او آشفته است حق به گوشِ او معمّا* گفته است ۳۳ تا کند محبوسش اندر دو گمان کآن کنم کوگفت؛ یا خود ضِدِّ آن ؟ ۳۴ هم ز حق ترجیح یابد یک طرف زآن دو ، یک را برگزیند ز آن کنَف* ۳۵ گر نخواهی در تردّد، هوش ِ جان کم فشار این پنبه اندر گوش ِ جان ۳۶ تا کنی فهم آن معمّاهاش را تا کنی

ادامه مطلب

دیدار معنوی مثنوی ــ دیدار مثنوی در دژ هوش ربا (۶۰)

دیدار معنوی مثنوی دیدار مثنوی در دژ هوش ربا(۶۰) حکایت قاضی و زن جوحی (ح) در بخش های پیشین که حکایت قاضی و زن جوحی بود،سخن به اینجا رسید که آن قاضی به خیال خام ِ کام گرفتن از زوجهٔ جوحی به خلوت او در آمد. ناگهان مرد سر رسید و قاضی تنها راه فرار را رفتن به صندوقی دید که گوشهٔ اتاق قرار داشت. جوحی آن صندوق را با کولبری به بازار فرستاد تا بفروشد. قاضی از درون صندوق حمّال را ندا داد تا صندوق را سربسته به نایبش برساند.

ادامه مطلب

دیدار معنوی مثنوی ــ نمکسار معانی (بخش جهارم)

دیدار معنوی مثنوی نمکسار معانی (نگاه مولانا به تناسخ) (بخش چهارم) بخش های پیشین سخن بر سر آن بود که مولانا اعتقادی به تناسخِ مصطلح ندارد؛ اما ابیاتی درآثارش آمده است و یا منسوب به اوست که بنا بر تاویلاتی می تواند اندیشهٔ تناسخ را نشان دهد.از آن جمله غزل شماره ۶۳۹ دیوان شمس؛ که با مشابهاتی در غزل شماره ۶۵۰ نیز آمده است؛که با تصحیحِ استاد همایی و توضیحی از استاد شفیعی کدکنی می آید: (۷) آن سرخ قبایی که چو مه پار بر آمد امسال در این خرقهٔ زنگار بر آمد (۱) آن

ادامه مطلب

دیدار معنوی مثنوی ــ نمکسار ِ معانی ( بخش آخر)

دیدار معنوی مثنوی نمکسارِ معانی تجدّد امثال (بخش آخر) تفسیر سوم به موضوعِ عرفانی ـ فلسفیِ « تجدّدِ امثال» باز می گردد.امثال، جمع مِثل به معنی همانند و یکسان و نظیر یکدیگرست. شارحان و مفسران مثنوی با توجه به مفهوم و مدلول آیات ۱۵ سوره ق و ۶۱ سوره واقعه عبارت «نجدّد امثال» یا «تبدّل امثال» را برای شرح و بیان مقصود مولانا برگزیده اند: أَفَعَيِينَا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ ۚ بَلْ هُمْ فِي لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدِيدٍ (آیا از آفرینش نخستین عاجز شده بودیم؟ نه؛ بلکه

ادامه مطلب

وبلاگ های پیشنهادی